Miejskie Centrum Opieki dla Osób Starszych, Przewlekle Niepełnosprawnych oraz Niesamodzielnych w Krakowie

1 lipca 2020

OBJAW „BRUDNEGO PĘPKA” U CHORYCH NA OTĘPIENIE

Otępienie towarzyszy wielu chorobom neurologicznym. W dostępnym piśmiennictwie na temat zmian skórnych u chorych na otępienie w starszym wieku nie ma opisu zmian wyprzeniowych skóry, okolicy pępka, jako objawu, który może sugerować w badaniu przedmiotowym obecność otępienia. Wyprzenie jest zapalnie zmienioną powierzchnią skóry, często jest spowodowane przez drożdże Candida albicans. Dotknięci nim pacjenci zwykle wykazują zaczerwienienie, łuszczące się płytki, często z krostami satelitarnymi. Choroba jest szczególnie częsta u osób z cukrzycą, otyłych, otrzymujących immunosupresję, z chorobami nowotworowymi, alergią kontaktową, łuszczycą. Nasila ją podrażnienie (tarcie) i wilgoć. Typowe miejsca powstania wyprzeń grzybiczych, to pachwiny, pachy, fałdy skórne. Także obszar pępka, jako miejsce bez kontaktu z powietrzem, jest predysponowane do rozwoju zakażenia. Obecność infekcji grzybiczej powoduje przykry zapach, czasem wyciek surowiczo-ropnej treści z pępka.

W trakcie zaniku funkcji poznawczych i wykonawczych, jakie pojawiają się w miarę postępu chorób z obecnością zespołu otępiennego, część pacjentów ujawnia zaniedbania w wyglądzie i niedbalstwa higieniczne. Bywa, że chory niesprawny, niesamodzielny z powodu umiarkowanego lub głębokiego otępienia zakłada brudną bieliznę, nieświeże koszule, pobrudzone krawaty i ubranie, manifestuje objawy niedokładnego, rzadkiego mycia się, np. nieumytego, nieosuszonego wnętrza pępka, wszawicy.

Objaw „brudnego pępka” (dirty navel) u chorych na otępienie nie jest charakterystyczny, ale może świadczyć o postępującej niesamodzielności i utracie kontroli nad czynnościami sanitarno-higienicznymi. Potwierdza często sytuację niezauważania przez opiekunów faktu niesamodzielności jego opiekuna. Toaleta/kąpiel chorego powinna uwzględniać rozwarcie fałdów skórnych na brzuchu, ocenę wnętrza pępka, dokładne jego umycie i delikatne osuszenie ręcznikiem.

Piśmiennictwo

Gryglewska B., Grodzicki T. (red.): Geriatria w przypadkach klinicznych. VIA MEDICA, Gdańsk 2015.

Woźniak A.: Zmiany skórne w okolicy pępka. Medycyna po Dyplomie 2014; 6: 73-77.

Źródło zdjęcia: https://www.canva.com/photos/