Miejskie Centrum Opieki dla Osób Starszych, Przewlekle Niepełnosprawnych oraz Niesamodzielnych w Krakowie

6 września 2023

Wpływ sprawowania opieki nad osobą niesamodzielną, starszą na życie i zdrowie fizyczne opiekuna nieformalnego

  1. Strona główna
  2. Poradnik
  3. Artykuły
  4. Wpływ sprawowania opieki nad osobą niesamodzielną, starszą na życie i zdrowie fizyczne opiekuna nieformalnego

Dla wielu opiekunów nieformalnych nowa sytuacja związana z chorobą podopiecznego – niesamodzielnego, starszego, zwłaszcza gdy stan zdrowia jego się pogarsza, zmierzając do kresu życia, gdy przeciążenie obowiązkami przeradza się w stan frustracji wobec braku możliwości uzyskania poprawy sytuacji, kiedy wykracza ona poza ich możliwości adaptacyjne i wywołuje przewlekły stres wraz z jego konsekwencjami, w tym także konsekwencjami w zakresie zdrowia fizycznego/somatycznego. Stres związany z pełnieniem opieki może być przyczyną:

  • chorób układu sercowo-naczyniowego,
  • obniżonej odporności,
  • słabszej odpowiedzi systemu odpornościowego na szczepienie,
  • gorszego przebiegu chorób przewlekłych, jak cukrzyca, zapalenie stawów, choroba wrzodowa, niedokrwistość,
  • gorszej samooceny stanu zdrowia,
  • częstszych konsultacji lekarskich i zwiększonego przyjmowania leków,
  • mniejszego zaangażowania w zachowania prozdrowotne, jak aktywność fizyczna, właściwe odżywianie,
  • przyrostu masy ciała,
  • zwiększonego prawdopodobieństwa zachowań ryzykownych dla zdrowia, np. palenia tytoniu, nadużywania alkoholu.

Niektóre badania wskazują na większą skłonność do rozwoju procesów zapalnych oraz występowania biomarkerów gorszego stanu zdrowia u opiekunów osób, zwłaszcza chorujących na otępienie. Przewlekły stres i poczucie samotności doświadczane przez opiekunów mogą zakłócać regulację nerwowo-hormonalną i neuroimmunologiczną, nasilając ekspresję genów prozapalnych, co prowadzi do wyższego ryzyka patogenezy zapalnej oraz zwiększonej umieralności z tego powodu. Do czynników związanych ze zwiększonym obciążeniem zdrowia fizycznego opiekunów nieformalnych na skutek podejmowania opieki nad osobą chorą na otępienie autorzy wielu badań zaliczają:

  • gorszy stan zdrowia podopiecznego, jak ograniczona możliwość samodzielnego funkcjonowania, zaburzenia poznawcze, behawioralne,
  • długość trwania opieki, zwłaszcza konieczność stałej opieki, brak czasu wolnego dla opiekuna,
  • charakter relacji z podopiecznym, np. dziecko-rodzic, współmałżonek,
  • brak wsparcia społecznego,
  • presja otoczenia, napięcia rodzinne, nadużycie ról,
  • płeć, kobiety są bardziej obciążone,
  • niższe wykształcenie.

Piśmiennictwo:

  1. Szczerbińska K., Puto G. (red.): Opieka długoterminowa w geriatrii. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2023.

Źródło zdjęcia: https://www.canva.com/photos/