Miejskie Centrum Opieki dla Osób Starszych, Przewlekle Niepełnosprawnych oraz Niesamodzielnych w Krakowie

15 listopada 2025

Leczenie zachowawcze i profilaktyka choroby hemoroidalnej

  1. Strona główna
  2. Poradnik
  3. Artykuły
  4. Leczenie zachowawcze i profilaktyka choroby hemoroidalnej

Hemoroidy, inaczej guzki krwawnicze są normalną strukturą anatomiczną kanału odbytu, wypełnione krwią poduszeczki uszczelniają kanał odbytu i razem z mięśniami zwieracza kontrolują wydalanie. Choroba hemoroidalna polega na stanach zapalnych guzków krwawniczych, kiedy guzki rozciągają się ponad miarę i wypełniają krwią, ale nie opróżniają się z niej do końca. Schorzenie boleśnie wpływa na komfort pobytu w toalecie.

Hemoroidy – przyczyny

Przyczyny powstania hemoroidów są nie do końca poznane, są rozległe i niezależne od wieku, sprzyja im siedzący, mało aktywny tryb życia, niewystarczająca ilość błonnika w diecie i zbyt małe ilości płynów. W grupie ryzyka pojawienia się problemu są kobiety w ciąży, osoby zmagające się z otyłością, zaparciami, palące tytoń, a największą grupą ludzi narażonych są osoby po 50. roku życia.

Hemoroidy – objawy

  • krwawienie z odbytu (występuję najczęściej podczas wypróżniania)
  • świąd
  • pieczenie
  • upławy śluzowe
  • wypadanie hemoroidów poza kanał odbytu
  • ból – jest to objaw choroby już zaawansowanej

Kiedy udać się do specjalisty?

Nawet najmniejsze krwawienie powinno skłonić nas do wizyty u specjalisty, nie leczona choroba hemoroidalna może prowadzić do poważnych schorzeń, jak np. choroby jelita grubego, odbytnicy i odbytu a nawet do nowotworów. Podczas konsultacji lekarskiej, proktolog przeprowadza z pacjentem wywiad, wykonuje badanie ogólne, oraz badanie odbytu. W razie konieczności zleca dodatkowe badania. Wymienione badania nie wymagają specjalnego przygotowania, trwają chwilkę, pacjent może odczuwać pewien dyskomfort, ale nie ból. Po dokonaniu badania i zebraniu potrzebnych informacji lekarz może zaproponować leczenie zachowawcze lub operacyjne.

Leczenie zachowawcze

Dieta

Należy przejść na dietę bogatą w błonnik (warzywa, owoce i pełnoziarniste produkty zwiększą objętość stolca) oraz pić min. 2 litry wody dziennie (nawadnianie organizmu wspomaga prawidłowe funkcjonowanie jelit). Działanie takie ma zapobiec powstawaniu zaparć.

Styl życia

Lekarz może zalecić rzucenie palenia, ćwiczenia fizyczne, ograniczenie alkoholu, zmniejszenie wagi ciała, unikania długotrwałego siedzenia, regularne przerwy podczas siedzenia, które pomagają unikać nadmiernego ciśnienia w okolicy odbytu.

Zalecenia higieniczne

Noszenie odpowiedniej bielizny: bawełnianej, luźnej, dbanie o higienę intymną.

Nasiadówki

Nasiadówki, czyli tzw. kąpiele ziołowe.

Leki

Powinny zostać zlecone przez lekarza, ponieważ niektóre preparaty mogą być szkodliwe, a nawet zaostrzyć przebieg choroby. Istnieje wiele skutecznych leków na hemoroidy, w tym maści, czopki i tabletki, które można stosować w celu złagodzenia objawów i ich leczenia.

  1. Maści i żele: zawierają składniki, które zmniejszają ból i dyskomfort, takie jak: lidokaina, tribenozyd, łatwość aplikacji i szybkie działanie.
  1. Czopki: zwierają składniki przeciwbólowe i przeciwzapalne, takie jak hydrokortyzon czy benzokaina, które łagodzą objawy.
  2. Tabletki: zawierają składniki, które działają przeciwzapalnie i wzmacniają naczynia krwionośne, takie jak diosmina.

Jakie są pierwsze objawy choroby hemoroidalnej i kiedy należy zgłosić się do lekarza?

Pierwszymi objawami hemoroidów są świąd, pieczenie i uczucie dyskomfortu w okolicy odbytu, a także niewielkie krwawienia widoczne na papierze toaletowym. Wraz z postępem choroby mogą pojawić się ból, obrzęk i wypadanie guzków krwawniczych. Do lekarza warto zgłosić się jak najszybciej, szczególnie jeśli objawy utrzymują się przez kilka tygodni, nasilają się lub występują nawracające krwawienia. Wczesna diagnoza pozwala na skuteczniejsze i mniej inwazyjne leczenie.

Jakie są metody leczenia hemoroidów i czy zawsze konieczna jest operacja?

Leczenie hemoroidów zależy od stopnia zaawansowania choroby. W początkowych stadiach skuteczne mogą być metody zachowawcze, takie jak modyfikacja diety, zwiększenie spożycia błonnika, unikanie zaparć i stosowanie maści lub czopków. W bardziej zaawansowanych przypadkach stosuje się małoinwazyjne techniki, np. skleroterapię, gumkowanie (metoda Barrona) czy laseroterapię. Operacja jest zalecana w ciężkich przypadkach, gdy inne metody nie przynoszą efektów lub dochodzi do powikłań, takich jak zakrzepica czy wypadanie hemoroidów.

Czy można zapobiec powstawaniu hemoroidów i jakie są najważniejsze zasady profilaktyki?

Tak, odpowiednia profilaktyka znacząco zmniejsza ryzyko rozwoju hemoroidów. Istotne jest utrzymanie prawidłowej diety bogatej w błonnik, regularne nawadnianie organizmu oraz unikanie długotrwałego siedzenia i zaparć. Ważna jest również aktywność fizyczna oraz unikanie nadmiernego parcia podczas wypróżniania. Warto także dbać o higienę okolicy odbytu i unikać drażniących środków myjących. Regularne wizyty kontrolne u proktologa pomagają w wczesnym wykrywaniu problemów i zapobieganiu powikłaniom.

 Piśmiennictwo

  1. Romaniszyn M.: Choroba hemoroidalna – postępowanie zgodne z aktualnymi wytycznymi. Medycyna Praktyczna 18.06.2025.