Miejskie Centrum Opieki dla Osób Starszych, Przewlekle Niepełnosprawnych oraz Niesamodzielnych w Krakowie

9 grudnia 2025

Interakcje wybranych klasycznych leków przeciwpsychotycznych

  1. Strona główna
  2. Poradnik
  3. Artykuły
  4. Interakcje wybranych klasycznych leków przeciwpsychotycznych

Interakcje klasycznych leków przeciwpsychotycznych mogą być istotne dla pacjentów cierpiących na zaburzenia psychiczne. Oto niektóre z nich:

Interakcje z litem mogą zwiększać stężenie lamotryginy we krwi i prowadzić do zwiększonego ryzyka działań niepożądanych. Lit nie jest metabolizowany w wątrobie, a jego eliminacja z organizmu zachodzi głównie przez nerki. W związku z tym, leki i substancje, które mogą upośledzać wydalanie litu przez nerki, mogą przyczyniać się do wzrostu jego stężenia we krwi, co może prowadzić do kumulacji działań  niepożądanych i niebezpiecznego zatrucia litem. Podstawowym wskazaniem dla stosowania soli litu jest profilaktyka farmakologiczna choroby afektywnej dwubiegunowej (ChAD). Odsetek osób z ChAD wykazujących bardzo dobre rezultaty długotrwałego stosowania litu w monoterapii, tj. brak nawrotów choroby i niewystępowanie istotnych objawów somatycznych przy monoterapii litem (tzw. excellent lithium responders) ocenia się obecnie na 1/3. U pacjentów takich najczęściej występuje „klasyczna” forma choroby, z umiarkowaną częstością epizodów i bezobjawowymi okresami remisji między epizodami. U części chorych działanie profilaktyczne litu może pogorszyć się po kilku latach jego stosowania z początkowo bardzo dobrymi rezultatami. Nie ma jednak podstaw do wnioskowania, że obecnie profilaktyczne działanie litu jest gorsze niż kilka dekad temu.

Interakcje litu z diuretykami tiazydowymi, ACE-I, NLPZ

Leki zmniejszające klirens litu (powodujące wzrost stężenia i toksyczności litu)

  • Moczopędne: tiazydy, amilorid (furosemid – nie wpływa)
  • Niesteroidowe leki przeciwzapalne: indometacyna, diklofenak, piroksykam, ibuprofen (salicylany – nie wpływają)
  • Inhibitory konwertazy angiotensyny: kaptopril, enalapril

Leki powodujące wzrost klirensu (przyśpieszające wydalanie litu)

  • Ksantyny: aminofilina, kofeina, teofilina
  • Inhibitory anhydrazy węglanowej: acetazolamid
  • Leki powodujące diurezę osmotyczną: glukoza, mannitol
  • Wodorowęglan sodu

 Interakcje farmakodynamiczne (działanie na przekaźnictwo nerwowe)

  • Leki neuroleptyczne typowe: wzrost neurotoksyczności (nasilenie zaburzeń pozapiramidowych, zaburzenia świadomości, większe ryzyko złośliwego zespołu poneuroleptycznego)
  • Leki przeciwdepresyjne trojpierścieniowe: nasilenie drżenia mięśniowego
  • Leki przeciwdepresyjne o działaniu serotoninergicznym [klomipramina, SSRI (selective serotonin reuptake inhibitors, selektywne inhibitory wychwytu zwrotnego serotoniny)]: zwiększone ryzyko zespołu serotoninowego
  • Leki przeciwpadaczkowe: zwiększenie neurotoksyczności (karbamazepina – zmniejszenie związanej z litem wzmożonej diurezy)
  • Leki blokujące płytkę nerwowo-mięśniową [sukcynylocholina (suksametonium)]: wydłużenie czasu działania
  • Środki psychostymulujące (kokaina, amfetamina): osłabienie działania euforyzującego
  • Leki działające na układ krążenia: propranolol – zmniejszenie związanego z litem drżenia rąk, werapamil – wzrost neurotoksyczności, glikozydy naparstnicy – wzrost ryzyka bradykardii

 Interakcje litu z haloperidolem (lekiem neuroleptycznym, wykorzystywanym w leczeniu schizofrenii, psychoz, manii, zaburzeń zachowania) – mogą prowadzić do zaburzeń świadomości, encefalopatii, reakcji pozapiramidowych (sztywność mięśniowa, zaburzenia chodu, spowolnienie ruchowe, drżenia), gorączki, leukocytozy, ryzyka wydłużenia odstępu QT i wystąpienia arytmii. Ważne jest monitorowanie stężenia litu podczas jednoczesnego stosowania z haloperidolem, aby uniknąć ryzyka arytmii.

Interakcje litu z SSRI (selective serotonin reuptake inhibitors; selektywne inhibitory zwrotnego wychwytu serotoniny) (lekami wykorzystywanymi w leczeniu depresji, np. sertralina, fluoksetyna) – mogą prowadzić do zwiększonego ryzyka zespołu serotoninowego, obejmującego pobudzenie, wzrost napięcia mięśniowego, drżenia mięśniowe, niedociśnienie lub nadciśnienie, tachykardię, biegunkę, gorączkę, półśpiączkę).

Interakcje litu z klozapiną (łagodzącą objawy schizofrenii) – zwiększa ryzyko  złośliwego zespołu neuroleptycznego (zaburzenia równowagi autonomicznego układu nerwowego, które prowadzić mogą do śmierci,  sztywność mięśniowa, hipertermia)  i karbamazepiną (substancją przeciwpadaczkową), która może wpływać na klirens litu, co może prowadzić do zmian jego poziomu we krwi.

Interakcje litu z lowastatyną (stosowaną w terapii hipercholesterolemii), jej działanie może być zwiększone przez lit, co może prowadzić  do uszkodzenia wątroby, jak również  lit może wpływać na jej metabolizm i powodować wydłużenie odstępu QT.

Należy zachować ostrożność przy jednoczesnym stosowaniu w/w leków, aby uniknąć niepożądanych interakcji i działań. Zaleca się konsultacje z lekarzem przed rozpoczęciem w/w leczenia.

Piśmiennictwo

  1. Woroń J.: Interakcje leków przeciwpsychotycznych. Medycyna po Dyplomie 2021; 30(12):76-84.