Miejskie Centrum Opieki dla Osób Starszych, Przewlekle Niepełnosprawnych oraz Niesamodzielnych w Krakowie

19 lutego 2022

Czynniki narażające osoby starsze, niesamodzielne na bycie ofiarą przemocy

Przemoc wobec osób starszych jest zjawiskiem występującym w różnych przestrzeniach – prywatnych (np. w domu) i instytucjonalnych (np. w domach leczniczych czy opiekuńczych). Jest skutkiem wielu czynników. Wynika ze zjawiska nadużycia władzy i/lub nadużycia zaufania. Przejawia się w formie użycia siły bezpośrednio wobec ofiary i/lub w formie zaniedbania. Związana jest ze stresem osoby stosującej przemoc (członków rodziny osoby starszej, jej opiekunów). Należy wspomnieć, że część osób starszych w przeszłości sama stosowała przemoc wobec swoich aktualnych opiekunów – najczęściej dzieci. Co oznacza, że w przeszłości opiekunowie i seniorzy żyli w rodzinach, które doświadczały różnych problemów, trwały w kryzysach np. uzależnienia, chorób somatycznych, psychicznych, w kryzysie przemocy.

Czynnikami ryzyka wystąpienia przemocy są:

  • izolacja społeczna osoby starszej – niski poziom lub brak wsparcia społecznego (brak partnera, samotne zamieszkanie),
  • wcześniejsze doświadczenia traumatyczne osoby starszej (np. przemoc),
  • niepełnosprawności seniorów różnego rodzaju (intelektualna, ruchowa itp.),
  • choroby (somatyczne i psychiczne),
  • stany dementywne osoby starszej,
  • wiek (50.–60. rok życia),
  • płeć żeńska,
  • pochodzenie etniczne osoby starszej,
  • niski przychód,
  • bezrobocie, brak świadczeń finansowych,
  • wspólne zamieszkiwanie z dalszą i/lub bliższą rodziną (kuzynami, rodzeństwem, dziećmi),
  • bezdomność osoby starszej,
  • stereotypy i przekonania na temat funkcjonowania osób starszych (braku zdolności rozumowania, braku zaradności itp.).

Do występowania przemocy wobec osoby starszej może przyczynić się:

  • bezradność,
  • słabość,
  • pogorszony stan psychiczny (np. depresyjność po odejściu na emeryturę),
  • uzależnienie osoby starszej od innych, np. od dzieci, u których mieszka,
  • samotność,
  • poczucie winy wynikające ze świadomości swoich ograniczeń,
  • nadmierne obciążenie osoby zajmującej się opieką nad starszą osobą.

Piśmiennictwo:

  1. Muszalik M., Kędziora-Kornatowska K.: Pielęgnowanie pacjentów w starszym wieku. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2018.

    Źródło zdjęcia: https://www.canva.com/photos/