Przemoc wobec osób starszych jest zjawiskiem występującym w różnych przestrzeniach – prywatnych (np. w domu) i instytucjonalnych (np. w domach leczniczych czy opiekuńczych). Jest skutkiem wielu czynników. Wynika ze zjawiska nadużycia władzy i/lub nadużycia zaufania. Przejawia się w formie użycia siły bezpośrednio wobec ofiary i/lub w formie zaniedbania. Związana jest ze stresem osoby stosującej przemoc (członków rodziny osoby starszej, jej opiekunów). Należy wspomnieć, że część osób starszych w przeszłości sama stosowała przemoc wobec swoich aktualnych opiekunów – najczęściej dzieci. Co oznacza, że w przeszłości opiekunowie i seniorzy żyli w rodzinach, które doświadczały różnych problemów, trwały w kryzysach np. uzależnienia, chorób somatycznych, psychicznych, w kryzysie przemocy.

Czynnikami ryzyka wystąpienia przemocy są:

• izolacja społeczna osoby starszej – niski poziom lub brak wsparcia społecznego (brak partnera, samotne zamieszkanie),
• wcześniejsze doświadczenia traumatyczne osoby starszej (np. przemoc),
• niepełnosprawności seniorów różnego rodzaju (intelektualna, ruchowa itp.),
• choroby (somatyczne i psychiczne),
• stany dementywne osoby starszej,
• wiek (50.–60. rok życia),
• płeć żeńska,
• pochodzenie etniczne osoby starszej,
• niski przychód,
• bezrobocie, brak świadczeń finansowych,
• wspólne zamieszkiwanie z dalszą i/lub bliższą rodziną (kuzynami, rodzeństwem, dziećmi),
• bezdomność osoby starszej,
• stereotypy i przekonania na temat funkcjonowania osób starszych (braku zdolności rozumowania, braku zaradności itp.).

Do występowania przemocy wobec osoby starszej może przyczynić się:

• bezradność,
• słabość,
• pogorszony stan psychiczny (np. depresyjność po odejściu na emeryturę),
• uzależnienie osoby starszej od innych, np. od dzieci, u których mieszka,
• samotność,
• poczucie winy wynikające ze świadomości swoich ograniczeń,
• nadmierne obciążenie osoby zajmującej się opieką nad starszą osobą.

Piśmiennictwo:

1. Muszalik M., Kędziora-Kornatowska K.: Pielęgnowanie pacjentów w starszym wieku. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2018.

 Źródło zdjęcia: https://www.canva.com/photos/