7 lutego 2022
Czynniki narażające osoby starsze, niesamodzielne na bycie ofiarą przemocy
Przemoc wobec osób starszych jest zjawiskiem występującym w różnych przestrzeniach – prywatnych (np. w domu) i instytucjonalnych (np. w domach leczniczych czy opiekuńczych). Jest skutkiem wielu czynników. Wynika ze zjawiska nadużycia władzy i/lub nadużycia zaufania. Przejawia się w formie użycia siły bezpośrednio wobec ofiary i/lub w formie zaniedbania. Związana jest ze stresem osoby stosującej przemoc (członków rodziny osoby starszej, jej opiekunów). Należy wspomnieć, że część osób starszych w przeszłości sama stosowała przemoc wobec swoich aktualnych opiekunów – najczęściej dzieci. Co oznacza, że w przeszłości opiekunowie i seniorzy żyli w rodzinach, które doświadczały różnych problemów, trwały w kryzysach np. uzależnienia, chorób somatycznych, psychicznych, w kryzysie przemocy.
Czynnikami ryzyka wystąpienia przemocy są:
- izolacja społeczna osoby starszej – niski poziom lub brak wsparcia społecznego (brak partnera, samotne zamieszkanie),
- wcześniejsze doświadczenia traumatyczne osoby starszej (np. przemoc),
- niepełnosprawności seniorów różnego rodzaju (intelektualna, ruchowa itp.),
- choroby (somatyczne i psychiczne),
- stany dementywne osoby starszej,
- wiek (50.–60. rok życia),
- płeć żeńska,
- pochodzenie etniczne osoby starszej,
- niski przychód,
- bezrobocie, brak świadczeń finansowych,
- wspólne zamieszkiwanie z dalszą i/lub bliższą rodziną (kuzynami, rodzeństwem, dziećmi),
- bezdomność osoby starszej,
- stereotypy i przekonania na temat funkcjonowania osób starszych (braku zdolności rozumowania, braku zaradności itp.).
Do występowania przemocy wobec osoby starszej może przyczynić się:
- bezradność,
- słabość,
- pogorszony stan psychiczny (np. depresyjność po odejściu na emeryturę),
- uzależnienie osoby starszej od innych, np. od dzieci, u których mieszka,
- samotność,
- poczucie winy wynikające ze świadomości swoich ograniczeń,
- nadmierne obciążenie osoby zajmującej się opieką nad starszą osobą.
Piśmiennictwo:
- Muszalik M., Kędziora-Kornatowska K.: Pielęgnowanie pacjentów w starszym wieku. PZWL Wydawnictwo Lekarskie, Warszawa 2018.
Źródło zdjęcia: https://www.canva.com/photos/